Ngày xửa, ngày xưa, có hai anh em nhà kia cha mẹ mất sớm. Khi người anh lấy vợ, người anh không muốn ở chung với em nữa, nên quyết định chia gia tài. người anh tham lam chiếm hết cả nhà cửa, ruộng vườn, trâu bò của cha mẹ để lại, chỉ cho người em một túp lều nhỏ và mảnh vườn, trong đó có cây khế ngọt. Người em không chút phàn nàn, ngày ngày chăm bón cho cây khế và cày thuê, cuốc mướn thuê nuôi thân.

– Năm ấy, cây khế trong vườn nhà người em bỗng sai quả lạ thường, cành nào cũng trĩu quả ngọt, vàng ruộm. người em nhìn cây khế mà lòng khấp khởi mừng thầm tính chuyện bán khế lấy tiền đong gạo.

– Một hôm, có con chim phượng hoàng từ đâu bay đến mổ khế ăn lia lịa. Thấy thế, người em vác gậy đuổi chim và nói.

– Này chim! Ta chỉ có duy nhất một cây khế này, và ta đã khó nhọc chăm sóc đến ngày hái quả. Nay nếu chim ăn hết ta chẳng có gì để bán đi mua gạo. Vậy nếu chim muốn ăn hãy mang trả ta vật gì có giá.

– Chim vừa ăn vừa đáp:

Ăn một quả, trả cục vàng

May túi ba gang, mang theo mà đựng

Người em nghe chim nói vậy, cũng đành để chim ăn. Mấy hôm sau, chim lại đến ăn khế. Ăn xong chim bảo người em lấy túi ba gang đi lấy vàng. Chim bay mãi, bay mãi qua núi cao, qua biển rộng bao la và đỗ xuống một hòn đảo đầy vàng bạc, châu báu. Người em đi khắp đảo nhìn ngắm thỏa thích rồi lấy vàng bỏ đầy túi ba gang. Chim phượng hoàng bảo lấy thêm, người em cũng không lấy. Xong xuôi, người em trở về nhà.

– Từ đó, người em trở nên giàu có, người em mang thóc, gạo, vàng bạc giúp đỡ những người nghèo khổ. Người anh nghe tin em giàu có liền sang chơi và đòi đổi nhà, ruộng vườn của mình lấy cây khế ngọt, người em cũng đồng ý đổi cho anh. Thế là người anh chuyển sang nhà người em.

– Mùa năm sau, cây khế lại sai trĩu quả, chim phượng hoàng lại tới ăn. người anh giả vờ khóc lóc, chim bèn nói:

Ăn một quả, trả cục vàng

May túi ba gang, mang theo mà đựng

Người anh mừng quá, giục vợ may túi không phải 3 gang mà là 12 gang để đựng được nhiều vàng. Hôm sau chim phượng hoàng đưa người anh đi lấy vàng. Vừa đến nơi, người anh đã vội vàng vơ lấy vàng bỏ vào túi, lại còn giắt thêm đầy vàng bỏ vào người. Chim cố sức bay nhưng đường thì xa mà vàng thì nhiều nên nặng quá. Mấy lần chim bảo người anh vứt bớt vàng đi cho nhẹ nhưng người anh vẫn khăng khăng ôm lấy túi. Chim phượng hoàng bực tức, nó nghiêng cánh hất người anh tham lam xuống biển.

Sau một quãng thời gian, người vợ mãi không thấy chồng trở về thì rất lo lắng bèn qua cầu cứu người em. Người em sau khi biết được mọi chuyện liền cảm thấy có điềm xấu nhưng vẫn cố trấn an chị dâu. Kể từ hôm đó, người em ngày ngày ngồi dưới gốc cây khế chờ đợi hình bóng chim thần, bỏ bê mọi công việc, quên cả ăn cả ngủ, cứ nhìn về phía chân trời xa với đôi mắt vô hồn. Hai người vợ cũng sốt ruột không kém, người chị dâu vì quá thương tâm mà đã đổ bệnh, người em dâu tốt bụng vẫn luôn kề cạnh chăm sóc, lúc này người chị dâu mới cảm nhận được tình thân quan trọng hơn bao giờ hết, rất bứt rứt vì những chuyện nhỏ nhen trước đây.

Bẵng một thời gian, chim thần lại vẫn như thường đáp xuống thưởng thức những quả khế ngọt mọng nước. Lúc này người em đang say giấc bên dưới gốc cây liền bị đánh thức bởi một loạt tiếng động phát ra từ phía trên cây khế, bắt gặp hình ảnh chim thần người em vui sướng như bắt phải vàng liền ngó quanh nhưng vẫn không thấy người anh đâu. Lúc này người em mới nhận thức được tính nghiêm trọng của sự việc, vội vã thưa chuyện với chim thần:

– Dạ cho con hỏi chim thần có thấy anh trai của con đâu không ạ? Con chờ mãi nhưng không thấy anh trai con về, cả nhà rất lo lắng cho anh ấy.

Chim thần liền kể lại ngọn ngành câu chuyện với tâm trạng đầy khó chịu và bực tức:

– Đừng hỏi anh trai làm gì nữa, vì quá tham lam nên đã rơi xuống biển sâu rồi, đừng tìm nữa vô ích.

Người em sau khi nghe xong mặt tái đi vài phần như sắp ngất liền khẩn khoản nhờ chim giúp mình cứu anh trai. Nhưng chim thần đã từ chối giúp đỡ người em:

Mặc dù ta đã ăn khế nhà ngươi, nhận thấy tấm lòng tốt của vợ chồng người , vàng bạc, châu báu ta có thể giúp người lấy nhưng chỉ có việc này là ta không thể giúp được, ta sẽ không bao giờ cứu giúp những kẻ tham lam, tâm địa xấu xa, ích kỉ như vậy.

Chim thần lại nói tiếp:

– Nhưng ta vẫn thắc mắc vì sao ngươi lại cứu giúp kẻ đã luôn làm khó vợ chồng nhà ngươi, kẻ đã tước đoạt mọi thứ tốt đẹp của ngươi?

Người em buồn bã trả lời rằng:

– Vì đó là người thân duy nhất của tôi trên cõi đời này. Mặc dù anh ấy đã từng lấy đi mọi thứ của tôi, cũng đã từng khinh rẽ hai vợ chồng nhưng tôi vẫn lựa chọn bỏ qua. Cha mẹ tôi đã ra đi từ khi anh em tôi còn rất nhỏ, hai anh em phải dựa vào nhau mà sống, những lúc đó anh ấy đã luôn bảo vệ và chở che tôi, sau này lớn lên vì bị tham vọng che mắt nên anh ấy đã thay đổi tính nết nhưng tôi tin trong sâu thẳm tâm hồn anh ấy vẫn là một con người tốt bụng và là một người anh vẫn luôn hết mực bảo vệ tôi như ngày đầu. Thế nên tôi bằng lòng đánh đổi mọi thứ không chỉ cây khế mà còn cả vàng bạc, châu báu ,… chỉ mong có thể tìm lại anh trai.

Sau khi được người em thuyết phục và nhận ra được sự chân thành, chim thần đã chấp nhận lời thỉnh cầu, người em sau khi chào tạm biệt mọi người liền leo lên lưng chim thần bắt đầu cuộc hành trình tìm kiếm người anh. Trái ngược với lần trước đi lấy vàng cùng chim thần thì lần này người em đi với một tâm trạng đầy rối bời, chứa đầy sự lo lắng, không còn sự háo hức, vui sướng.

Còn với người anh trai, sau khi rớt xuống biển đã may mắn bơi lên được bờ của hòn đảo vàng, nhìn hòn đảo trước mặt người anh vui sướng không thôi liền đi thăm thú xung quanh, quên luôn cả việc trở về. Đứng trước vô vàn vàng bạc, châu báu người anh đã thật sự bị sự tham lam làm lu mờ con mắt nhưng chuyện gì đến rồi cũng sẽ đến. Vì hòn đảo chỉ có vàng bạc, kim cương, không hề có một chút thức ăn, nước uống hay sinh vật sống nào nên sức khỏe người anh nhanh chóng giảm sút rõ rệt, người anh lúc này mới sợ sệt bắt đầu tìm mọi cách trở về nhưng tiếc thay ở đây đến cả một ngọn cỏ còn không có thì kiếm đâu ra phương tiện di chuyển.

Sau một thời gian sống trên đảo vì không có lương thực nên người anh bây giờ chẳng khác gì một bộ xương khô, ngày ngày chờ đợi sự diệu kỳ xuất hiện. Đối với người anh giờ đây vàng bạc đã không còn quan trọng nữa, suy cho cùng vàng bạc, kim cương cũng đâu thể ăn được. Qua bao đêm trằn trọc suy nghĩ người anh đã tỉnh mộng nhớ đến người em trai, không biết vì sao nhưng người anh lại ôm hi vọng mong người đầu tiên anh nhìn thấy mỗi khi tỉnh dậy lại là đứa em trai mình từng hất hủi. Người anh suốt thời gian sống sót trên đảo đã luôn tự trách bản thân và hối hận những việc mình đã làm với người em duy nhất. Bỗng chốc quãng thời gian khi hai đứa còn nhỏ ùa về trong tâm trí người anh, với tâm hồn ngây thơ của những đứa trẻ mặc dù hoàn cảnh sau khi mất cha mẹ khó khăn hơn hiện tại rất nhiều nhưng hai anh em vẫn luôn vui vẻ, một củ khoai lang, một miếng bánh nhỏ cũng chia cho nhau ăn, nhớ về những lần hai đứa nô đùa với nhau, những lần bị bắt quả tang vì hái trộm xoài, mặc dù bị bọn cùng lứa cười nhạo, họ hàng khinh miệt nhưng hai anh em vẫn luôn bảo vệ lẫn nhau. Không như bây giờ, chính người anh bảo vệ em ngày nào lại đi coi thường người em nhưng người em từ trước đến nay vẫn không thay đổi, vẫn luôn nhường nhịn, giúp đỡ người anh. Trong cơn mơ hồ người anh nhận ra sự thay đổi lớn của mình bắt đầu khóc lóc thảm thiết, cảm thấy sự tội lỗi ngập tràn, bây giờ của cải, vàng bạc đối với người anh là phù du, tình thân, máu mủ mới thực sự quan trọng. Khi đã đến gần với ngưỡng cửa của sự sống và cái chết, người anh vẫn muốn được ích kỉ thêm một chút, vẫn mong có thể nhìn thấy người em lần cuối, nói một lời xin lỗi muộn màng.

Lúc này hai người dường như có một sợi dây liên kết với nhau, linh cảm người em mách bảo người anh có thể đã lên được bờ của hòn đảo, chỉ một chút hi vọng nhỏ thôi người em vẫn muốn nắm bắt liền bảo chim thần bay thẳng đến hòn đảo. Lần này sao đường đi xa quá, vượt qua bao ngọn núi, bao cánh rừng, bao đại dương sao mãi vẫn chưa thấy hòn đảo đâu, người em đã sốt sắng đến mức chân tay bủn rủn. Cuối cùng, sau quãng thời gian chờ đợi mòn mỏi chim thần cũng đáp xuống được hòn đảo, qua một hồi kiếm tìm, người em bỗng nghe thấy một giọng nói thân quen đã lâu không được nghe phát ra từ một hang nhỏ, thì ra là người anh trong cơn mơ hồ đang mải gọi tên người em. Người em như vỡ òa chạy đến chỗ người anh đang thoi thóp, nhìn thấy anh trai khỏe mạnh ngày nào giờ chỉ trơ trọi bộ xương, người em đau lòng đến mức khóc òa lên. Người anh nửa tỉnh nửa mê nhìn thấy người em cứ nghĩ diêm vương đã lắng nghe thỉnh cầu của mình liền an tâm sắp từ biệt nhân thế nhưng người em liền hét lên:

Anh ơi em đã tìm thấy anh rồi này, xin hãy tỉnh lại đi, chúng ta hãy cùng nhau về nhà nào.

Người anh sau khi nghe xong như được tiếp thêm một luồng động lực liền dùng hết sức bình sinh ôm thật chặt người em, thều thào nói lời xin lỗi, ngay lúc này hình ảnh hồi nhỏ của hai anh em như được tái hiện lại, họ như hai đứa trẻ bị mắng ôm nhau khóc sướt mướt. Sau khi được người em tha thứ, hai người cùng leo lên lưng chim thần bay về nhà của mình, không hề ngoảnh mặt lại nhìn hòn đảo.

Giờ đây hai anh em đã quyết định vứt bỏ lòng tham, một lòng quyết tâm xây dựng sự nghiệp bằng chính sức lực, của cải của mình. Người anh sau khi trải qua chuyện này cũng đã trở về với bản tính thiện lương, hai người cùng nhau chung sống hạnh phúc như khi còn nhỏ hai anh em san sẻ với nhau mọi thứ, cùng nhau làm lụng kiếm tiền. Cứ mỗi lần đến mùa khế chim thần vẫn đến ăn quả, cảm động bởi câu chuyện của hai anh em nên mỗi lần họ gặp khó khăn chim thần luôn sẵn sàng giúp đỡ. Người anh giờ đây đã không bị tham lam che mắt, luôn chăm lo gia đình, quan tâm người em hơn. Từ đó về sau vợ chồng người anh cùng vợ chồng người em chung sống hòa thuận dưới một mái nhà. Với tình anh em khăng khít và sự nỗ lực không ngừng nghỉ hai anh em họ đã xây dựng nên một sự nghiệp vững mạnh.

Qua đó ta có thể thấy, câu chuyện như một bài học răn dạy ta về lòng tham con người. Ông cha ta ngày xưa thường có câu tục ngữ: Tham thì thâm, câu nói rất ngắn gọn nhưng đầy súc tích. Nó cho ta biết được sống trên đời thì không nên quá tham lam, nếu không sẽ có một ngày ta bị giết chết bởi chính lòng tham của bản thân. Ngoài ra chúng ta còn phải đề cao tình thân, hãy nhớ rằng người luôn kề vai sát cánh cùng bạn trong mọi nẻo đường không ai khác chính là gia đình của bạn, bất kể bạn khó khăn hay thành công, họ sẽ không bao giờ vứt bỏ bạn. Dù ở ngoài xã hội kia bạn chỉ là một hạt cát bé nhỏ nhưng đối với gia đình bạn là một viên kim cương luôn phát sáng. Vì thế ở trong mọi trường hợp chúng ta nhất định không được vứt bỏ người thân của mình. Đừng để những đồng tiền bẩn thỉu định giá tình cảm của bạn.Bởi vì chỉ có tình cảm gia đình là thứ quan trọng nhất đối với chúng ta.Hãy coi trọng gia đình bạn khi họ còn.

Võ Anh Thư