Bệnh Dại hiện vẫn là một trong số các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch có số ca tử vong trên người cao nhất thế giới cũng như tại Việt Nam. Hàng năm thế giới có trung bình 60.000 ca tử vong do dại. Theo ghi nhận, tỉ lệ tử vong khi mắc bệnh dại gần như 100%. Tức là không có bất kỳ trường hợp nào sống sót nếu khởi phát bệnh dại. Và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh.
Bệnh
dại lây truyền như thế nào?
Virus
dại không chỉ lây nhiễm cho những vật nuôi trong gia đình như chó, mèo,.. nước
bọt của bất kỳ loài thú có vú nào nhiễm virus dại đều có thể chứa virus dại và
lây nhiễm cho con người. Ở Việt Nam, nguồn truyền bệnh dại là động vật có vú
hoang dã và động vật sống gần người, nhiều nhất là chó chiếm 97-97%, sau đó là
mèo 3-4%, những động vật khác (thỏ, chuột, sóc,…) chưa phát hiện được.
Thời
kỳ ủ bệnh
Sau
khi xâm nhập vào cơ thể người, viruts dại phát triển ở lớp mô trong cùng bên dưới
da người (được gọi là mô dưới da), hoặc từ cơ bắp, vào các dây thần kinh ngoại
biên (tức là các dây thần kinh trong cơ thể nằm ngoài não và tuỷ sống). Virus
di chuyển dọc theo dây thần kinh đến tuỷ sống và não với tốc độ ước tính
12-24mm mỗi ngày.
Sau
khi bị động vật nhiễm virus dại cắn, người bệnh sẽ rơi vào thời kỳ ủ bệnh. Tức
là giai đoạn cơ thể không có triệu chứng sau khi tiếp xúc với virus. Thời gian
này trung bình từ 20-60 ngày, tuy nhiên đã có ghi nhận trường hợp có thời gian ủ
bệnh nhiều năm.
Thời
gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng virus xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết
thương, khoảng cách xa gần từ vết thương đến não bộ. Vết thương nặng, gần dây
thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh ngắn.
Giai
đoạn bùng phát
Biểu hiện khi mắc bệnhd
ại có 2 loại: thể hung dữ và thể bại liệt.
-
Thể hung dữ:
Triệu chứng rầm rộ và
tử vong nhanh chóng:
+ Sợ nước, sợ âm
thanh, đễ bị kích động.
+ Co thắt cơ, co thắt
hầu họng, co giật toàn thân.
+ Ảo giác, mất định
hướng…
+ Cuối cùng sẽ dẫn đến
hôn mê, ngưng tim ngưng thở và tử vong.
-
Thể liệt:
+ Bệnh nhân liệt tiến triển, dần ra toàn
thân.
+ Bí tiểu tiện, đại tiện…
+ Liệt các cơ hô hấp, cuối cùng cũng dẫn
đến tử vong. Thể bại liệt có thời gian tiến triển tới tử vong chậm hơn thể hung
dữ.
Người nhiễm virus dại khi đã lên cơn dại
thì tỉ lệ tử vong gần như 100%, mặc dù vậy, bệnh dại hoàn toàn có thể ngắn chặn
được nếu người bị động vật nghi dại cắn được tiêm phòng vaccine đúng à đầy đủ.
Có nên tiêm vắc cin phòng bệnh
Dại?
Tiêm văc xin phòng bênh dại là bắt buộc,
nếu bị động vật (đặc biệt là chó) nghi nhiễm virus dại cắn. Tuy nhiên, tình trạng
vết cắn cần được đnahs giá bởi bác sĩ để có chỉ định phù hợp. Dựa vào tính chất,
đặc điểm và vị trí của vết thương là rất quan trọng để chọn lựa phương pháp can
thiệp.
Một số yếu tố quan trọng không kém đó là
theo doic con vật đã cắn người. Thông thường là theo dõi con vật khoẻ mạnh
trong vòng 10 ngày. Nếu trong thời gian theo dõi, con vật chết, biến mất hoặc
có hành vi bất thường (dễ bị kích động, tiết nhiều nước bọt, cắn khi không bị
trêu chọc, chạy mà không có lí do rõ ràng,…) cần báo ngay cho cơ sở y tế để dược
hướng dẫn.
Nhân
viên y tế - Trường THCS Hưng Thuỷ.